کد مطلب:124724 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:254
روش متفاوت امامان
تفاوت شناخت و ارزیابی امامان و سیره آنان دربین پیروان آنان سبب آن شده است كه دیدگاه های متفاوت و قرائت های متضاد از رفتار آنها پدیدار شود. برخی بر این باورند كه امامان ویژگی های متفاوت دارند. برخی روی كردشان به تبیین معارف و احكام دینی است.
اینان روش های متفاوت امامان را گواه بر باور خود می پندارند. روش امام حسن مجتبی را روشی آشتی جو! و امام همام سالار شهیدان را ستیزه جو و امامان مانند صادقین را علاقمند بر فقامت دانش و پژوهش می پندارند. به همین جهت برخی كه خود با روش امام حسن
[ صفحه 92]
تمایل دارند سیره امام حسین را در ستیز با یزید بر نمی تابند. همان گونه كه افرادی از شیعیان نیز كه ستیزه جو می باشند روش امام مجتبی را بر نمی تابند. گروه اول زبان انتقاد باز می گشایند كه نهضت كربلا باعث هلاكت بدون ثمر امام و یارانش شده است. همان گونه كه گروه دوم صلح امام مجتبی را سبب خواری و ذلت شیعه می پندارند! كه از اصحاب خود امام نیز در حضور امام این گونه اظهار نمودند كه با تو با سازش با معاویه سبب ذلت مؤمنان شدی! [1] .
نكته حایز اهمیت در این راستا این است كه آیا خاستگاه روش های متفاوت تفاوت روحیه امامان می باشد؟! یعنی امام حسن روحیه سازش داشته و از شجاعت و جسارت بهره كافی نداشته از جنگ و ستیز در هراس بوده با معاویه سازش نموده است؟! اما امام حسین علیه السلام روحیه ستیزه جو و سترگ و فردی شجاع و جسور و بی هراس از جنگ بوده است كه در برابر ظلم یزید قیام نموده است؟! اگر خاستگاه روش روحیات امامان باشد این شناخت می تواند صحیح جلوه گر شود. لیكن اگر خاستگاه تفاوت موضع گیری ها شرایط متفاوت زمان باشد نه روحیات امامان، آنگاه این دیدگاه باید درباره امام همام تغییر یابد.
اگر امامان در روحیات تقوا و طهارت و شجاعت و سخاوت و... و تعهد به آرمان های الهی یكسان باشند: كلهم نور واحد باشند كه در شرایط متفاوت نورافشانی می نمایند. آنگاه تفاوت روش ها خاستگاهش شرایط زمان خواهد بود نه روحیات فردی امامان.
امام در برابر دفاع از این دین الهی متعهد است و با خدای سبحان
[ صفحه 93]
پیمان بسته در راه استقرار دین تلاش نماید، حال جان فدا كند یا پیمان صلح امضا كند.شرایط زمان به گونه متفاوت است كه در یك زمان برای استقرار دین و حفظ كیان اسلامی و امت اسلامی باید قرارداد صلح امضاء نمود. و در شرایط دیگر باید برای رسیدن به همین اهداف ستیز كرد. تفاوتی نمی كند رهبری به عهده چه فردی باشد. روش را بر اساس تفاوت زمان باید انتخاب كرد. یعنی امام حسن اگر در زمان امام حسین رهبری را به دوش داشت همان روش امام حسین را در پیش داشت. و اگر امام حسین در شرایط زمانی امام مجتبی بود او نیز برای مصالح اسلام و مسلمانان با معاویه سازش می نمود. وقتی اگر خاستگاه روش ها تفاوت و شرایط زمانی باشد، آنگاه آن دیدگاه مردود خواهد بود كه امامان با یكدیگر تفاوت داشته باشند. یكی صلح جو دیگری ستیزه جو باشد.
بر این اساس اگر روحیات و ارزش های الهی امامان یكسان ارزیابی شد و تفاوت روش ها بازگشت به تفاوت زمانها نمود آن گاه هم روش امام حسن علیه السلام و هم روش امام حسین و سایر امامان را پیروان آنان برمی تابند و هم با ارزش ها و معیارهای الهی منطبق می دانند. با تحلیلی صحیح و اوضاع اجتماعی و سیاسی امام مجتبی این نكته شفاف می شود، كه تفاوت روش ها خاستگاهش تفاوت جریان های اجتماعی زمان و توان مندی ها می باشد. همه امامان در حراست از آرمان الهی و استقرار دین خویشتن را متعهد می دانستند. مسؤولیت های متفاوت به روی كرد تفاوت زمان ها بوده است و این گونه نیست كه اگر استقرار دین جهاد مبارزه بطلبند و امام همام مثل مجتبی حسن از آن سربازند و یا اگر اقدام صلح جویانه برآیندی پربار
[ صفحه 94]
برای دین و مردم داشته باشد امام حسین بدان تن ندهد. این برداشت ها انحرافی و كج راهگی است كه ناشی از نداشتن شناخت صحیح از جریان های متفاوت زمان و ویژگی های یسكان امامان سرچشمه می گیرد.
اینان روش های متفاوت امامان را گواه بر باور خود می پندارند. روش امام حسن مجتبی را روشی آشتی جو! و امام همام سالار شهیدان را ستیزه جو و امامان مانند صادقین را علاقمند بر فقامت دانش و پژوهش می پندارند. به همین جهت برخی كه خود با روش امام حسن
[ صفحه 92]
تمایل دارند سیره امام حسین را در ستیز با یزید بر نمی تابند. همان گونه كه افرادی از شیعیان نیز كه ستیزه جو می باشند روش امام مجتبی را بر نمی تابند. گروه اول زبان انتقاد باز می گشایند كه نهضت كربلا باعث هلاكت بدون ثمر امام و یارانش شده است. همان گونه كه گروه دوم صلح امام مجتبی را سبب خواری و ذلت شیعه می پندارند! كه از اصحاب خود امام نیز در حضور امام این گونه اظهار نمودند كه با تو با سازش با معاویه سبب ذلت مؤمنان شدی! [1] .
نكته حایز اهمیت در این راستا این است كه آیا خاستگاه روش های متفاوت تفاوت روحیه امامان می باشد؟! یعنی امام حسن روحیه سازش داشته و از شجاعت و جسارت بهره كافی نداشته از جنگ و ستیز در هراس بوده با معاویه سازش نموده است؟! اما امام حسین علیه السلام روحیه ستیزه جو و سترگ و فردی شجاع و جسور و بی هراس از جنگ بوده است كه در برابر ظلم یزید قیام نموده است؟! اگر خاستگاه روش روحیات امامان باشد این شناخت می تواند صحیح جلوه گر شود. لیكن اگر خاستگاه تفاوت موضع گیری ها شرایط متفاوت زمان باشد نه روحیات امامان، آنگاه این دیدگاه باید درباره امام همام تغییر یابد.
اگر امامان در روحیات تقوا و طهارت و شجاعت و سخاوت و... و تعهد به آرمان های الهی یكسان باشند: كلهم نور واحد باشند كه در شرایط متفاوت نورافشانی می نمایند. آنگاه تفاوت روش ها خاستگاهش شرایط زمان خواهد بود نه روحیات فردی امامان.
امام در برابر دفاع از این دین الهی متعهد است و با خدای سبحان
[ صفحه 93]
پیمان بسته در راه استقرار دین تلاش نماید، حال جان فدا كند یا پیمان صلح امضا كند.شرایط زمان به گونه متفاوت است كه در یك زمان برای استقرار دین و حفظ كیان اسلامی و امت اسلامی باید قرارداد صلح امضاء نمود. و در شرایط دیگر باید برای رسیدن به همین اهداف ستیز كرد. تفاوتی نمی كند رهبری به عهده چه فردی باشد. روش را بر اساس تفاوت زمان باید انتخاب كرد. یعنی امام حسن اگر در زمان امام حسین رهبری را به دوش داشت همان روش امام حسین را در پیش داشت. و اگر امام حسین در شرایط زمانی امام مجتبی بود او نیز برای مصالح اسلام و مسلمانان با معاویه سازش می نمود. وقتی اگر خاستگاه روش ها تفاوت و شرایط زمانی باشد، آنگاه آن دیدگاه مردود خواهد بود كه امامان با یكدیگر تفاوت داشته باشند. یكی صلح جو دیگری ستیزه جو باشد.
بر این اساس اگر روحیات و ارزش های الهی امامان یكسان ارزیابی شد و تفاوت روش ها بازگشت به تفاوت زمانها نمود آن گاه هم روش امام حسن علیه السلام و هم روش امام حسین و سایر امامان را پیروان آنان برمی تابند و هم با ارزش ها و معیارهای الهی منطبق می دانند. با تحلیلی صحیح و اوضاع اجتماعی و سیاسی امام مجتبی این نكته شفاف می شود، كه تفاوت روش ها خاستگاهش تفاوت جریان های اجتماعی زمان و توان مندی ها می باشد. همه امامان در حراست از آرمان الهی و استقرار دین خویشتن را متعهد می دانستند. مسؤولیت های متفاوت به روی كرد تفاوت زمان ها بوده است و این گونه نیست كه اگر استقرار دین جهاد مبارزه بطلبند و امام همام مثل مجتبی حسن از آن سربازند و یا اگر اقدام صلح جویانه برآیندی پربار
[ صفحه 94]
برای دین و مردم داشته باشد امام حسین بدان تن ندهد. این برداشت ها انحرافی و كج راهگی است كه ناشی از نداشتن شناخت صحیح از جریان های متفاوت زمان و ویژگی های یسكان امامان سرچشمه می گیرد.
[1] مقاتل الطالبين، ص 75.